Η τριμερής συνεργασία μεταξύ της ΕΘΑΑΕ, του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ελλάδας (ΣΕΠΕ) και Πανεπιστημίων, με θέμα «Διερεύνηση πορείας φοιτητών και βελτίωση του ρυθμού αποφοίτησης σε Προγράμματα Προπτυχιακών Σπουδών Πληροφορικής & Μηχανικών Υπολογιστών», που ξεκίνησε τον περασμένο Απρίλιο, συνεχίζεται με τη δημιουργία ομάδων εργασίας για την προώθηση των θεμάτων που αναδείχθηκαν στην πρώτη συνάντηση.
Ειδικότερα, ήδη από τις 16-5-2023, ξεκίνησαν οι συναντήσεις των τεσσάρων Ομάδων Εργασίας (ΟΕ), που αποτελούνται από τους Προέδρους των Τμημάτων Πληροφορικής και ΗΜΜΥ, στελέχη του ΣΕΠΕ και της ΕΘΑΑΕ και έχουν τις εξής θεματικές:
ΟΕ1: Τη βελτίωση του ρυθμού αποφοίτησης των φοιτητών των Τμημάτων Πληροφορικής.
ΟΕ2: Την πληρέστερη ενημέρωση των φοιτητών Πληροφορικής για τις δυνατότητες εύρεσης εργασίας και τους τρόπους σύνδεσης των αποφοίτων με την αγορά εργασίας.
ΟΕ 3: Την καλύτερη προετοιμασία των αποφοίτων Πληροφορικής για την ένταξή τους στην αγορά εργασίας.
ΟΕ4: Τη διερεύνηση της δυνατότητας χρηματοδότησης προγράμματος «Ενίσχυσης Σπουδών ΤΠΕ στα ΑΕΙ» από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Απώτερος στόχος της πρωτοβουλίας αυτής είναι η συλλογή και επεξεργασία των ευρημάτων και πορισμάτων των ομάδων εργασίας, οι οποίες με μέριμνα της ΕΘΑΑΕ θα αποσταλούν στη νέα ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και τη νέα Κυβέρνηση, ως εισήγηση με προτάσεις και δράσεις για την ενίσχυση των Σπουδών Πληροφορικής στα ΑΕΙ της χώρας και τη βέλτιστη απορρόφηση των αποφοίτων από την αγορά εργασίας.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η παρέμβαση του Προέδρου της ΕΘΑΑΕ στην στρογγυλή τράπεζα με θέμα «H πρόκληση του ανθρώπινου δυναμικού Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών για τον ψηφιακό συντονισμό της χώρας», που διοργάνωσε ο ΣΕΠΕ στο πλαίσιο της Beyond Expo, στη Θεσσαλονίκη στις 25 Μαΐου 2023. Ο κ. Μήτκας συνομίλησε με την κ. Γ. Παπαρίδου, Πρόεδρο ΔΣ ΣΕΠΕ, τον κ. Α. Τζήκα, Πρόεδρο ΔΕΘ και επίτιμο Πρόεδρο ΣΕΠΕ, τον κ. Κ. Καγγελίδη, Αντιπρόεδρο του Σύνδεσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής Βορείου Ελλάδος, τον κ. Ι. Μίχο, Ιδρυτή, Πρόεδρο & Διευθύνοντα Σύμβουλο του ομίλου Epsilon Net και τον κ. Ν. Χριστοδούλου, Partner, Consulting Leader της Deloitte.
Στο πλαίσιο της συζήτησης, παρουσιάστηκε συνοπτικά η μελέτη που πραγματοποίησε ο ΣΕΠΕ σε συνεργασία με την Deloitte, σύμφωνα με την οποία ο κλάδος Πληροφορικής θα αντιμετωπίσει σημαντική έλλειψη στελεχών, που θα φτάνει τις 7-8.000 θέσεις ετησίως μέχρι το 2030. Ο Πρόεδρος της ΕΘΑΑΕ ανέδειξε στοιχεία για τον χαμηλό ρυθμό αποφοίτησης των φοιτητών Πληροφορικής, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι κάθε χρόνο εισάγονται περίπου 8-9.000 φοιτητές σε 37 τμήματα Πληροφορικής ή ΗΜΜΥ ενώ αποφοιτούν μόνο 4-5.000 και έκανε προτάσεις για την αύξηση του αριθμού των πτυχιούχων.
Το βίντεο της συζήτησης είναι διαθέσιμο εδώ: https://www.livemedia.gr/video/493680
Την Τρίτη 4 Απριλίου 2023 ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα των επισκέψεων του Προέδρου της ΕΘΑΑΕ, Καθ. Περικλή Α. Μήτκα, στα AEI της Κρήτης, το οποίο πραγματοποιήθηκε σε δύο φάσεις τον Φεβρουάριο και τον Απρίλιο 2023.
Στις 21 Φεβρουαρίου ο Πρόεδρος είχε επισκεφθεί την Πανεπιστημιούπολη Ρεθύμνου συνοδευόμενος από τον Καθ. του Παν. Κρήτης, κ. Σπύρο Αναστασιάδη, μέλος του Συμβουλίου Αξιολόγησης και Πιστοποίησης της ΕΘΑΑΕ, και συναντήθηκε με Καθηγητές και Κοσμήτορες Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών. Στο πλαίσιο των συναντήσεων είχε την ευκαιρία να γνωρίσει, μεταξύ άλλων, το Κέντρο Ερευνών και Μελετών Πανεπιστημίου Κρήτης (Κ.Ε.Μ.Ε.), το Ερευνητικό Πρόγραμμα «TALOS‐ Artificial Intelligence for Humanities and Social Sciences (TALOS‐AI4SSH)», το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης Περιφέρειας Κρήτης και τον Περιφερειακό Μηχανισμό παρακολούθησης της αγοράς εργασίας της Κρήτης, τη Βιβλιοθήκη και χώρους του Ιδρύματος. Οι συζητήσεις αφορούσαν, κατά κύριο λόγο, τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες και την αγορά εργασίας και γενικότερα θέματα διασφάλισης ποιότητας.
Από την επίσκεψη του Προέδρου στην Πανεπιστημιούπολη του Παν. Κρήτης στο Ρέθυμνο
Στις 21 Φεβρουαρίου 2023, ο Πρόεδρος επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (ΕΛΜΕΠΑ) στο Ρέθυμνο, συνοδευόμενος από τον Πρύτανη Ν. Κατσαράκη και τον Αντιπρύτανη Έρευνας και Καινοτομίας Αθ. Μάλαμο, και συγκεκριμένα το Ινστιτούτο Φυσικής Πλάσματος και Lasers και το Τμήμα Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής.
Την Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου 2022 ο Πρόεδρος συνέχισε την επίσκεψη του στο ΕΛΜΕΠΑ, στο Ηράκλειο, τόσο για μία εφ’ όλης της ύλης ενημέρωσή του για την πορεία του Ιδρύματος, αλλά και για ειδικότερα θέματα διασφάλισης ποιότητας και εκκρεμή θεσμικά ζητήματα. Ο κ. Μήτκας συναντήθηκε διαδοχικά με τον Πρύτανη, τα Μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης, τους Αντιπρυτάνεις και τη Διοίκηση της ΜΟΔΙΠ. Στη συνέχεια ξεναγήθηκε στις Σχολές και τα Τμήματα στο Ηράκλειο, σε πανεπιστημιακά Εργαστήρια, στο Αγρόκτημα, στη Βιβλιοθήκη, στη Φοιτητική Εστία και στο Κλειστό Γυμναστήριο «Μάρκος Καραναστάσης» του Πανεπιστημίου.
Από την επίσκεψη του Προέδρου στο ΕΛΜΕΠΑ, στις εγκαταστάσεις στο Ρέθυμνο και στο Ηράκλειο
Την Τρίτη 4 Απριλίου 2023, ο κ. Μήτκας επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις του Πολυτεχνείου Κρήτης και συναντήθηκε με την Πρυτανεία του Ιδρύματος και στη συνέχεια με τους Κοσμήτορες και στελέχη της ΜΟΔΙΠ για θέματα διασφάλισης ποιότητας.
Την ίδια ημέρα, ο Πρόεδρος της ΕΘΑΑΕ επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις του ΕΛΜΕΠΑ στα Χανιά και συγκεκριμένα το Τμήμα Ηλεκτρονικών Μηχανικών συνοδεία του Πρύτανη κ. Κατσαράκη και συνομίλησε με τον Κοσμήτορα της Σχολής, τον Πρόεδρο, μέλη ΔΕΠ και ερευνητικό προσωπικό του Τμήματος.
Συνάντηση εργασίας ΕΘΑΑΕ, ΣΕΠΕ και Πανεπιστημίων με θέμα «Διερεύνηση πορείας φοιτητών και βελτίωση του ρυθμού αποφοίτησης σε Προγράμματα Προπτυχιακών Σπουδών Πληροφορικής & Μηχανικών Υπολογιστών».
Η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας (ΣΕΠΕ), διοργάνωσαν συνάντηση εργασίας με αντικείμενο τη διερεύνηση της πορείας των φοιτητών σε προγράμματα προπτυχιακών σπουδών (ΠΠΣ) Πληροφορικής και Μηχανικών Υπολογιστών. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 1-4-2023 στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, το οποίο ευγενώς προσέφερε φιλοξενία και τεχνική υποστήριξη.
Στη συνάντηση συμμετείχαν οι Πρόεδροι ή εκπρόσωποι 35 Τμημάτων/Σχολών Πληροφορικής και Μηχανικών Υπολογιστών των ελληνικών ΑΕΙ , στελέχη 10 μεγάλων εταιρειών του κλάδου και μέλη των Συμβουλίων της ΕΘΑΑΕ. (
το πρόγραμμα της εκδήλωσης)
Αφορμή για τη συνάντηση υπήρξε κατ’ αρχήν η διαπίστωση, από τα στοιχεία που καταγράφει ετησίως η ΕΘΑΑΕ για την Ανώτατη Εκπαίδευση, του σχετικά χαμηλού ποσοστού αποφοίτησης (γύρω στο 50% τα έτη 2015-21) από τα παραπάνω Τμήματα, παρά τις πολύ θετικές προοπτικές απασχόλησης στην Ελλάδα την ίδια περίοδο. Ο ΣΕΠΕ, στο ετήσιο συνέδριό του τον περασμένο Δεκέμβριο, παρουσίασε μελέτη που εκτιμά τη ζήτηση σε θέσεις τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) να υπερβαίνει τη σημερινή προσφορά κατά 7-8 χιλιάδες ετησίως μέχρι το 2030. Επομένως, οι βασικοί στόχοι της συνάντησης εργασίας περιελάμβαναν τη διερεύνηση των αιτίων της καθυστέρησης στη λήψη πτυχίου, την παρουσίαση καλών πρακτικών που εφαρμόζουν κάποια Τμήματα για την αντιμετώπιση του προβλήματος, προτάσεις για την καλύτερη ενημέρωση των φοιτητών για τις επαγγελματικές προοπτικές στην Ελλάδα και σχεδιασμό δράσεων για την καλύτερη προετοιμασία των αποφοίτων για ένταξη στην αγορά εργασίας. Η βελτίωση στους παραπάνω τομείς ευθυγραμμίζεται με την προσπάθεια της χώρας να συνεχίσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της, να ικανοποιήσει μεσοπρόθεσμα τις ανάγκες σε ειδικούς ΤΠΕ και να δημιουργήσει, μέσα από τα ΑΕΙ, τη νέα γενιά στελεχών για την ανερχόμενη ελληνική βιομηχανία ΤΠΕ.
Τη συνάντηση εργασίας χαιρέτισαν ο ΓΓ Ανώτατης Εκπαίδευσης του ΥΠΑΙΘ, κ. Οδυσσέας-Ιωάννης Ζώρας και ο ΓΓ Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης, του Υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κ. Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, ο οποίος υπογράμμισε τις μεγάλες ανάγκες για άρτια εκπαιδευμένα στελέχη Πληροφορικής τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Η Πρύτανις του Χαροκόπειου, κ. Μαρία Νικολαΐδη, χαιρέτισε επίσης την πρωτοβουλία και τόνισε την ανάγκη ευρύτερων συνεργασιών προς όφελος τόσο των Πανεπιστημίων, όσο κυρίως των ίδιων των αποφοίτων και της αγοράς εργασίας.
Ο Πρόεδρος της ΕΘΑΑΕ, καθ. Περικλής Α. Μήτκας παρουσίασε στοιχεία για τον ρυθμό αποφοίτησης, που αποτελεί διεθνώς σημαντικό δείκτη ποιότητας της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, στο σύνολο των ΠΠΣ με στόχευση την Πληροφορική/Υπολογιστές που λειτουργούν σήμερα (37 σε Τμήματα ΑΕΙ και 24 των πρώην ΤΕΙ) εισάγονται κάθε χρόνο από το 2015 μέχρι το 2020 8-9.000 νέες και νέοι, ενώ αποφοιτούν μόνο 4-5.000. Μέσα από τα σχετικά δεδομένα του ΟΠΕΣΠ και τις απαντήσεις των Προέδρων σε σχετικό ερωτηματολόγιο που είχε διανεμηθεί νωρίτερα, ο κ. Μήτκας παρουσίασε τους σχετικούς δείκτες (μέση διάρκεια λήψης πτυχίου, ποσοστό φοιτητών που αποφοιτούν στην κανονική διάρκεια, κ.λπ.) και τις πιθανές αιτίες καθυστέρησης αποφοίτησης στα πεδία ΤΠΕ (όπως μεταξύ άλλων: η δυσκολία ανταπόκρισης στις υψηλές απαιτήσεις του προγράμματος σπουδών, η εγγραφή χωρίς παρακολούθηση -είτε λόγω εγγραφής και σε άλλο πρόγραμμα σπουδών, είτε λόγω ενδιαφέροντος για αναβολή στράτευσης-, η επαγγελματική απασχόληση και έλλειψη ενδιαφέροντος για λήψη πτυχίου, η έλλειψη ενδιαφέροντος για το αντικείμενο, οι οικονομικοί λόγοι ή προσωπικά/οικογενειακά προβλήματα ή/και λόγοι υγείας, η αδιαφορία κατά τα πρώτα έτη σπουδών, οι ελλείψεις του προγράμματος σπουδών, η ακαταλληλότητα διδασκόντων).
Η κ. Παπαρίδου παρουσίασε τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας (ΣΕΠΕ) και μίλησε για τον κλάδο ΤΠΕ, ο οποίος ηγείται της μετάβασης προς μία σύγχρονη, ανταγωνιστική Ψηφιακή Ελλάδα. Αναφέρθηκε στις ραγδαίες αλλαγές που έρχονται στα επόμενα 20 χρόνια, στην ψηφιοποίηση του Δημόσιου τομέα, στον ψηφιακό συντονισμό των επιχειρήσεων σε όλους τους κλάδους και τομείς της οικονομίας, στη διάχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων και την ανάπτυξη του κλάδου ψηφιακής τεχνολογίας. Σύμφωνα με έρευνα του ΣΕΠΕ από την εταιρεία Deloitte (2020), o αντίκτυπος στην οικονομία από αυτή τη στρατηγική προσέγγιση μπορεί να αγγίξει άμεσα και έμμεσα, συσσωρευτικά, για την επόμενη πενταετία, 80 δις ευρώ προστιθέμενης αξίας δημιουργώντας ταυτόχρονα 415.000 νέες θέσεις εργασίας.
Ο κ. Νίκος Χριστοδούλου, από την Deloitte, παρουσίασε τη Μελέτη Αποτίμησης Επάρκειας Ειδικών ΤΠΕ στην Ελλάδα, που έγινε για λογαριασμό του ΣΕΠΕ, η οποία επιβεβαίωσε ότι η συντριπτική πλειονότητα των ελληνικών εταιριών έχουν ακάλυπτες θέσεις ειδικών ΤΠΕ, ενώ αναμένεται σημαντική αύξηση των αναγκών τους στο μέλλον. Σημαντικό εύρημα είναι ότι οι εταιρίες στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εξεύρεση προσωπικού ΤΠΕ -με κύριες αιτίες τη μη επαρκή εξειδίκευση και την απώλεια ταλέντου προς το εξωτερικό- και ότι σ’ ένα μεγάλο ποσοστό της τάξης του 43%, η ετοιμότητα ένταξης των αποφοίτων στην αγορά εργασίας αξιολογήθηκε από τις συμμετέχουσες εταιρείες ως «μέτρια», ενώ σημαντική ζήτηση προκύπτει για δεξιότητες προγραμματισμού και κυβερνοασφάλειας. Η αξιολόγηση της επάρκειας των ειδικών ΤΠΕ στην ελληνική αγορά εργασίας πραγματοποιήθηκε στη βάση εκτίμησης του αναμενόμενου κενού μεταξύ ζήτησης και προσφοράς εργασίας μέχρι το 2030. Η εκτίμηση της επιπλέον ζήτησης, που αναμένεται να μην καλύπτεται από τη διαθέσιμη προσφορά, ανέρχεται κατά μέσο όρο σε ~7-7,5 χιλ. ετησίως για την περίοδο 2023-2030.
Οι Πρόεδροι των Τμημάτων Πληροφορικής και ΗΜΜΥ, μέσα από τις παρουσιάσεις και παρεμβάσεις τους, επιβεβαίωσαν τον μη ικανοποιητικό ρυθμό αποφοίτησης από τα εν λόγω Τμήματα, ανέδειξαν τις αντικειμενικές δυσκολίες για τα ΑΕΙ, που, κατά κύριο λόγο, αφορούν τον μεγάλο αριθμό φοιτητών κατ’ έτος σε αναλογία με τους διδάσκοντες και τις υπάρχουσες εργαστηριακές υποδομές για την διεξαγωγή των μη θεωρητικών αντικειμένων των σπουδών και της πρακτικής άσκησης, αλλά και συχνά το γνωσιακό επίπεδο των εισακτέων και το μεγάλο ποσοστό μετεγγραφών. Παράλληλα, κατέγραψαν και καλές πρακτικές, που αναμένεται να ενισχύσουν τόσο το ενδιαφέρον των φοιτητών για την ολοκλήρωση των σπουδών τους όσο και την προσέλκυση νέων στο αντικείμενο, όπως, ενδεικτικά, σύμβουλοι φοιτητών, ενισχυτική διδασκαλία, ειδικά βραβεία, παρακολούθηση πορείας φοίτησης, ενίσχυση συνδέσμων αποφοίτων, ενίσχυση πρακτικής άσκησης.
Από την πλευρά των εταιρειών αναδείχθηκε η δυσκολία κάλυψης των αναγκαίων θέσεων, η σημασία της πρακτικής άσκησης και των προγραμμάτων κατάρτισης ή πιστοποίησης, η προσέλκυση ταλέντου από το εξωτερικό, η ανάγκη για την εισαγωγή της διδασκαλίας νέων αντικειμένων, σε μεταπτυχιακά ή προγράμματα δια βίου μάθησης, που αναμένεται να συμβάλλουν στη σταδιακή μείωση του κενού βραχυπρόθεσμα.
Στις δράσεις με μακροπρόθεσμο ορίζοντα συζητήθηκαν η δημιουργία νέων προπτυχιακών προγραμμάτων (π.χ .στην Ανάλυση Δεδομένων ή στην Ασφάλεια Συστημάτων), ο εμπλουτισμός σπουδών λοιπών τμημάτων με μαθήματα ΤΠΕ, η ενίσχυση Α’ & Β’-βάθμιας εκπαίδευσης στις ψηφιακές δεξιότητες και η διεθνής συνεργασία των πανεπιστημίων.
Η συνάντηση εργασίας έφερε για πρώτη φορά το σύνολο των Τμημάτων ΤΠΕ της χώρας και εκπροσώπους της αγοράς εργασίας στο ίδιο τραπέζι και δημιούργησε ένα κανάλι επικοινωνίας μεταξύ τους. Τα Πανεπιστήμια ενημερώνονται άμεσα για τις ανάγκες των εταιρειών σε στελέχωση ενώ ταυτόχρονα οι εταιρείες αντιλαμβάνονται τα προβλήματα των Πανεπιστημίων, κυρίως την υποστελέχωση και τις δυσκολίες στην αποφοίτηση. Επιβεβαιώθηκε, ακόμη, ότι οι χαμηλοί ρυθμοί αποφοίτησης είναι κοινός τόπος σε όλα τα ΑΕΙ και σημαντικό ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπισθεί, τόσο μέσα από υφιστάμενες καλές πρακτικές για την παρακολούθηση και τη βελτίωση της κατάστασης, όσο και μέσα από νέες προτάσεις σε συνεργασία με τον ΣΕΠΕ. Σημαντική διαπίστωση είναι ότι απαιτούνται νέα αντικείμενα ή/και κατευθύνσεις που θα παρακολουθούν τις εξελίξεις της τεχνολογίας και τις ανάγκες της χώρας, ενώ σημαντικό είναι το ενδιαφέρον των εταιριών να υποστηρίξουν ενεργά δράσεις συνεργασίας και περαιτέρω να ενισχύσουν οικονομικά τον θεσμό της πρακτικής άσκησης.
Η συνάντηση ολοκληρώθηκε με επιτυχία και μεγάλο ενδιαφέρον από όλους τους συμμετέχοντες, χωρίς να μένει σε ευχολόγια. Το επόμενο βήμα στη συνεργασία ΕΘΑΑΕ, Τμημάτων Πληροφορικής & ΗΜΜΥ και ΣΕΠΕ περιλαμβάνει τη δημιουργία ομάδων εργασίας για την προώθηση των θεμάτων με έμφαση στη βελτίωση του ρυθμού αποφοίτησης, στην καλύτερη ενημέρωση των φοιτητών για τις επαγγελματικές προοπτικές του κλάδου και στην καλύτερη προετοιμασία τους για άμεση ένταξη στην αγορά εργασίας. Οι ομάδες εργασίας θα παρουσιάσουν τις εισηγήσεις τους στην επόμενη συνάντηση που προγραμματίζεται σε δύο μήνες.
Ο ΓΓ Ανώτατης Εκπαίδευσης, κ. Οδυσσέας Ζώρας
Ο ΓΓ Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης, του Υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κ. Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος
Ο Πρόεδρος της ΕΘΑΑΕ, Καθ. Περικλής Α. Μήτκας
Η Πρόεδρος του ΔΣ του ΣΕΠΕ, κ. Γιώτα Παπαρίδου
Η Πρύτανις του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, κ. Μαρία Νικολαΐδη
Ο κ. Νίκος Χριστοδούλου, Deloitte partner
