Η “αξιολόγηση”, όρος, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε από τον ν.3374/05 για να περιγράψει μια διαδικασία της διασφάλισης ποιότητας, συνίσταται στη συστηματική, τεκμηριωμένη και λεπτομερή αποτίμηση, ανάδειξη και καταγραφή του έργου των Ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης, με τη χρήση αντικειμενικών κριτηρίων, καθώς και στην κριτική ανάλυση και διαπίστωση υφιστάμενων αδυναμιών και αποκλίσεων σε σχέση με την ακαδημαϊκή φυσιογνωμία, τους στόχους και την αποστολή των ΑΕΙ. Η διαδικασία της «αξιολόγησης» ως είδος δράσης που εντάσσεται στη διασφάλιση ποιότητας, εφαρμόστηκε από το 2008 έως το 2016 σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.3374/05 και στη συνέχεια αντικαταστάθηκε από την πιστοποίηση όπως αυτή ορίστηκε από τον ν.4009/11. Ειδικότερα η «αξιολόγηση» πραγματοποιήθηκε με την παρακάτω σειρά σταδίων και ενεργειών.
Η εσωτερική αξιολόγηση, η οποία αποτελούσε το πρώτο στάδιο της διαδικασίας, είναι μία τακτικά επαναλαμβανόμενη συμμετοχική διαδικασία και διενεργείται υπό την ευθύνη της ΜΟΔΙΠ του Ιδρύματος. Πρόκειται ουσιαστικά για μια διαδικασία αυτοαξιολόγησης, που σηματοδοτεί την ταυτότητα του ΑΕΙ (ή της ακαδημαϊκής μονάδας), καθώς αποτυπώνει και αναδεικνύει όλα τα χαρακτηριστικά της λειτουργίας του (της), θετικά και αρνητικά, και καταγράφει τους στόχους (της). Η διαδικασία εσωτερικής αξιολόγησης ολοκληρώνεται με τη σύνταξη της Έκθεσης Εσωτερικής Αξιολόγησης, η οποία εγκρίνεται από τη διοίκηση του Ιδρύματος (ή της ακαδημαϊκής μονάδας) και αποστέλλεται στην Αρχή για να ακολουθήσει, στη συνέχεια, η διαδικασία της εξωτερικής αξιολόγησης.
Εξωτερική Αξιολόγηση των Τμημάτων
Η εξωτερική αξιολόγηση είναι η τελευταία φάση του κύκλου της διαδικασίας για τη διασφάλιση της ποιότητας του Τμήματος ή της ακαδημαϊκής μονάδας. Συνίσταται στην αναλυτική-κριτική εξέταση των αποτελεσμάτων της εσωτερικής αξιολόγησης από Επιτροπή ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων. Τα μέλη της Επιτροπής προέρχονται από το Μητρώο Ανεξάρτητων Εμπειρογνωμόνων που συγκροτεί, τηρεί και ενημερώνει η Αρχή.
Σκοπός της εξωτερικής αξιολόγησης είναι η διαπίστωση της πληρότητας, της διαφάνειας και της αντικειμενικότητας της εσωτερικής αξιολόγησης που πραγματοποιήθηκε από την Ομάδα Εσωτερικής Αξιολόγησης (ΟΜΕΑ) της ακαδημαϊκής μονάδας, και η διατύπωση ουδέτερης αντικειμενικής γνώμης. Ειδικότερα, η εξωτερική αξιολόγηση υπηρετεί τους ακόλουθους στόχους:
- επισήμανση των καλών πρακτικών και σημείων βελτίωσης,
- ανάδειξη και τεκμηριωμένη υποστήριξη εύλογων αιτημάτων της ακαδημαϊκής μονάδας στο επίπεδο του Ιδρύματος και της Πολιτείας,
- συλλογή και ανάδειξη καλών πρακτικών εθνικής εμβέλειας.
Μετά από την επιτόπια επίσκεψη στην υπό αξιολόγηση ακαδημαϊκή μονάδα, και τις συζητήσεις και επαφές με μέλη της διοίκησης, του εκπαιδευτικού και διοικητικού προσωπικού, φοιτητές και κοινωνικούς εταίρους, η Επιτροπή εμπειρογνωμόνων συντάσσει την έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης. Στην έκθεση συνοψίζονται τα αποτελέσματα της εξωτερικής αξιολόγησης, καθώς εξετάζονται και αναλύονται σε βάθος:
- τα επιτεύγματα της ακαδημαϊκής μονάδας,
- τα σημεία που χρήζουν βελτίωσης ή διορθωτικών ενεργειών,
- την αποτελεσματικότητα των ενεργειών στις οποίες έχει ήδη προβεί η μονάδα, προκειμένου να διασφαλίσει και να βελτιώσει την ποιότητα του επιτελούμενου έργου της, και
- γενικότερα, τη συνέπεια της ακαδημαϊκής μονάδας ως προς την αποστολή και τους στόχους της.
Κατά τη χρονική περίοδο 2008 – 2015, η ΑΔΙΠ, στο πλαίσιο της αποστολής της, πραγματοποίησε την εξωτερική αξιολόγηση 397 ακαδημαϊκών μονάδων των ελληνικών ΑΕΙ.
Μπορείτε να δείτε εδώ τις Εκθέσεις Εξωτερικής Αξιολόγησης των ακαδημαϊκών μονάδων.
Εξωτερική Αξιολόγηση των Ιδρυμάτων
Κάθε Ίδρυμα Ανώτατης Εκπαίδευσης είναι υπεύθυνο για τη διασφάλιση και συνεχή βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού και ερευνητικού του έργου, καθώς και για την αποτελεσματική λειτουργία και απόδοση των υπηρεσιών του. Τα Ιδρύματα διαμορφώνουν και εφαρμόζουν ένα εσωτερικό σύστημα αρχών, κριτηρίων και κανονισμών, η άρτια λειτουργία του οποίου αξιολογείται από την Αρχή.
Οι κύριοι στόχοι της Εξωτερικής Αξιολόγησης του Ιδρύματος ή Ιδρυματικής αξιολόγησης συνοψίζονται στα εξής:
- Ενίσχυση της αυτογνωσίας του Ιδρύματος
- Ανάδειξη των πλεονεκτημάτων και των καλών πρακτικών
- Εντοπισμός των μειονεκτημάτων και των αδυναμιών
- Εφαρμογή των προτεινόμενων βελτιώσεων
Κατά την εφαρμογή του εθνικού συστήματος διασφάλισης ποιότητας, η ΑΔΙΠ, έχοντας ολοκληρώσει τον κύκλο της εξωτερικής αξιολόγησης των ακαδημαϊκών μονάδων πραγματοποίησε, από τον Οκτώβριο του 2015 έως τον Ιούλιο του 2016, την εξωτερική αξιολόγηση των 36 Ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης της χώρας (24 Πανεπιστημίων και 12 ΤΕΙ).
Μπορείτε να δείτε εδώ μία συνοπτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων της εξωτερικής αξιολόγησης από την ΑΔΙΠ καθώς και των Εκθέσεων Εξωτερικής Αξιολόγησης των Ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Με τις διατάξεις του ν. 4653/2020 στα ΑΕΙ πραγματοποιούνται επιπλέον θεματικές αξιολογήσεις και των επιμέρους ακαδημαϊκών τους μονάδων όπως, ιδίως, για τη στρατηγική διεθνοποίησης, την ισότητα των φύλων, την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία, την απορρόφηση των αποφοίτων στην αγορά εργασίας, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα κάθε Α.Ε.Ι., τη διασφάλιση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος, την ανάπτυξη προγραμμάτων ηλεκτρονικής μάθησης και δια βίου μάθησης, την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων των φοιτητών και του προσωπικού.
