Η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), είναι ανεξάρτητη διοικητική αρχή και έχει ως αποστολή της τη διασφάλιση υψηλής ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Ιδρύθηκε με τον ν.4653/2020 και αποτελεί τη συνέχεια της Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ), η οποία ιδρύθηκε και λειτουργεί από το 2006. Διοικείται από τον Πρόεδρο και το Ανώτατο Συμβούλιο. Έχει διοικητική αυτοτέλεια και εποπτεύεται από τον Υπουργό Παιδείας, ο οποίος ασκεί έλεγχο νομιμότητας.
Η ΕΘΑΑΕ στο πλαίσιο της αποστολής της α) συμβάλλει στη διαμόρφωση και υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής για την ανώτατη εκπαίδευση και στην κατανομή της επιχορήγησης των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.) και β) αξιολογεί και πιστοποιεί την ποιότητα της λειτουργίας των Α.Ε.Ι. . Η Αρχή εγγυάται τη διαφάνεια όλων των δράσεων και αναρτά στην ιστοσελίδα της τις δραστηριότητες που αναπτύσσει και τις αποφάσεις που λαμβάνει.
Για την εκπλήρωση της αποστολής της, η ΕΘ.Α.Α.Ε. διατηρεί ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα, για την άντληση και διαχείριση των δεδομένων της ανώτατης εκπαίδευσης και συνεργάζεται με διεθνή δίκτυα και φορείς, που αναπτύσσουν δραστηριότητες συναφείς με την αποστολή της. Είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου για τη Διασφάλιση της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ENQA).
Ιστορική Αναδρομή
Η Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας (ΑΔΙΠ) ιδρύθηκε το 2005 με το Ν. 3374/2005. Mε το διορισμό των μελών της Αρχής και τη συγκρότησή τους σε σώμα, ξεκίνησε επίσημα η λειτουργία της Αρχής το 2006. Στην αρχική σύνθεση της Ολομέλειας συμμετείχαν ο Πρόεδρος και δώδεκα μέλη.
Κατά το πρώτο έτος λειτουργίας της, η ΑΔΙΠ προώθησε και ολοκλήρωσε την επεξεργασία του πλαισίου των διαδικασιών διασφάλισης της ποιότητας. Το πλαίσιο αυτό κοινοποιήθηκε σε όλα τα Ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης και στις ακαδημαϊκές τους μονάδες, με τα οποία η Αρχή δημιούργησε ανοικτή γραμμή επικοινωνίας, έχοντας ως στόχο την καθοδήγησή τους προς την κατεύθυνση της υιοθέτησης του θεσμού της διασφάλισης της ποιότητας. Οι ενέργειες αυτές βοήθησαν σημαντικά τα ΑΕΙ στη δημιουργία κουλτούρας ποιότητας, και οδήγησαν στην έναρξη των πρώτων εσωτερικών αξιολογήσεων ακαδημαϊκών μονάδων. Έτσι, το 2008 ξεκίνησε η υλοποίηση του έργου με την πραγματοποίηση της εξωτερικής αξιολόγησης των 5 πρώτων ακαδημαϊκών τμημάτων.
Από το 2008 ως το 2014, η Αρχή περάτωσε την υλοποίηση των διαδικασιών εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης 397 τμημάτων των ελληνικών ΑΕΙ, και συντόνισε την έλευση άνω των 1580 εξωτερικών εμπειρογνωμόνων καθηγητών ΑΕΙ του εξωτερικού. Εντωμεταξύ, το 2011 ο Ν. 4009 επέφερε μία ουσιαστικής σημασίας θεσμική μεταρρύθμιση στην ΑΔΙΠ, με αλλαγές στον τρόπο διοίκησης και στη δομή των υπηρεσιών της, αλλά και με τροποποίηση και επέκταση των αρμοδιοτήτων της. Ειδικότερα, με τη θέσπιση της διαδικασίας της ακαδημαϊκής πιστοποίησης, η ΑΔΙΠ ανέλαβε νέες αρμοδιότητες, καθώς της ανατέθηκε η ευθύνη οργάνωσης και πραγματοποίησης του έργου της ακαδημαϊκής πιστοποίησης για τα προγράμματα σπουδών και το εσωτερικό σύστημα διασφάλισης της ποιότητας των ΑΕΙ, και μετονομάσθηκε για το σκοπό αυτό σε Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Το 2013 εξέδωσε δύο Γνωμοδοτήσεις επί του Σχεδίου ΑΘΗΝΑ.
To 2014 η ΑΔΙΠ ξεκίνησε να εφαρμόζει το σχεδιασμό της νέας διαδικασίας διασφάλισης ποιότητας βάσει του Ν.4009/2011, ενώ την περίοδο 2015-2016 πραγματοποίησε την εξωτερική αξιολόγηση 36 ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης. Επιπλέον, το 2015 συνέταξε κείμενο έκφρασης γνώμης για τη συγκρότηση εθνικής στρατηγικής για την Ανώτατη Εκπαίδευση, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον Ν. 4009/2011.
Επιπλέον, η ΑΔΙΠ α) συγκρότησε το Μητρώο Εμπειρογνωμόνων της ΑΔΙΠ, το οποίο σήμερα περιλαμβάνει 4000 επιστήμονες (Καθηγητές, Ερευνητές, Μέλη επαγγελματικών φορέων κλπ) της Ελλάδας και του εξωτερικού, οι οποίοι συμμετέχουν σε επιτροπές διαδικασιών διασφάλισης ποιότητας (αξιολόγησης, πιστοποίησης κ.α. και β) υποστήριξε τις διαδικασίες εκλογής και προαγωγής μελών ΔΕΠ και ΕΠ των ΑΕΙ, ανταποκρινόμενη στα αιτήματα τμημάτων ΑΕΙ για την επιλογή εκλεκτόρων σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 19 του Ν. 4009/2011, σύμφωνα με το οποίο τα εξωτερικά μέλη των εκλεκτορικών επιλέγονται από το Μητρώο Εμπειρογνωμόνων της ΑΔΙΠ.
Κατά την περίοδο 2016-2017 η ΑΔΙΠ αναδιοργάνωσε την υπηρεσία, προχώρησε στην εσωτερική ανάπτυξη των διευθύνσεων σε οργανωτικές μονάδες ενώ ανανεώθηκε το στελεχικό της δυναμικό. Το 2017,η ΑΔΙΠ έθεσε σε λειτουργία το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Εθνικό Σύστημα Ποιότητας (ΟΠΕΣΠ), συγκέντρωσε και ανέλυσε ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης και προέβη στην ανάπτυξη δεικτών ποιότητας για την Ανώτατη Εκπαίδευση.
Το 2018 η ΑΔΙΠ ξεκίνησε τη διαδικασία της ακαδημαϊκής πιστοποίησης του Εσωτερικού Συστήματος Διασφάλισης της Ποιότητας και των Προγραμμάτων Σπουδών των ελληνικών ΑΕΙ.
